In memoriam Dries van den Berg

Geplaatst op woensdag, 3 februari 2021

In memoriam: Dries van den Berg (1956-2021)

Een markante palingman

Er zijn gebeurtenissen waarbij je nog precies weet waar je was toen je ervan hoorde. Iedereen heeft zo zijn eigen herinneringen aan ingrijpende momenten die in het verleden hebben plaatsgehad. Zo ook verging het mij de avond toen mij het bericht bereikte van het plotseling overlijden van Dries van den Berg vorige week. Aan de grond genageld, geschokt hoorde ik vol ongeloof dat Dries, het icoon van de palingwereld, ons ontvallen was. Dries heeft, in geloof, het aardse voor het hemelse verruild. Dat mogen de familie en wij als houvast ervaren. Ons rest een moment van bezinning en mooie herinneringen aan een levenspartner, pa, opa en bovenal een markante palingman. 

Dries was een man met temperament, een vakbroeder. Zijn werkzame leven begon hij als leraar, dat zat er altijd nog een beetje in. Zo herinner ik mij een vergadering met de Nederlandse palinghandelaren waar Dries, met een voor hem typerende omhaal aan woorden, duidelijk maakte dat er een schrijffout in een tekst stond. Dries werd marktkoopman en later standwerker, dan was hij in zijn element. Praten, vertellen en verkopen; dat was meer zijn ding, “Een goede koopman prijst zijn waar”, was een uitspraak die paste bij Dries. Snel werd Dries als dé Harderwijker in (Volendammer) klederdracht een begrip op veel jaarmarkten. Koopman was hij zeker, Dries rookte in het begin zijn paling in het rokerijtje in de Kromme Oosterwijk in het centrum van Harderwijk. Zijn grote mentor was toen zijn ome Klaas Kok die hem de fijne kneepjes van het palingroken leerde. Later verhuisde hij naar een groot pand aan de Burgemeester de Meesterstraat. Daar dreef hij een palingrokerij en groothandel in paling en maatjesharing.  Dries stond met paling op markten in Nederland en op kerstmarkten in Duisland, daarnaast grossierde hij in gerookte paling en Hollandse maatjes in Duitsland.

Ondertussen wisten ook steeds meer klanten Dries op zijn thuisbasis in Harderwijk te vinden. Zijn bedrijf kreeg te maken met een grote brand. Na de herbouw werd er meer nadruk gelegd op de viswinkel. Met succes, want klanten uit heel Nederland wisten Dries te vinden. Zoon Peter kwam bij hem werken en de nadruk kwam nog meer op de winkel te liggen. Dries en Peter waren niet alleen vader en zoon. Peter omschreef het heel mooi: “Dries is niet alleen mijn vader, pa, hij is mijn beste vriend, mijn compagnon, mijn denktank, mijn maatje.” Dries was op zijn beurt apetrots op Peter, maar zeker niet minder op zijn zoon Gerrit. Gerrit heeft een functie bij de ChristenUnie waarbij de genen van vader Dries goed van pas komen. Dries toonde zich meermaals als een uiterst trotse vader.

Dries was ook een strijder. Toen de gemeente Harderwijk andere plannen had met de omgeving waar de rokerij gevestigd was kregen ze te maken met een strijdbare Dries. Het pand van Dries van den Berg stond lange tijd als een meerpaal in een leeg landschap. Dries toonde zich standvastig en gaf zich niet snel gewonnen. Dries wilde een rokerij waar hij zes dagen in de week op ambachtelijke wijze paling mocht roken. Gemeente Harderwijk kwam uiteindelijk met een mooie plek waar Dries en zoon Peter hun droom verwezenlijkten. De haringhandel werd verkocht en plannen voor de toekomst werden gemaakt. In 2018 verrees een prachtig pand aan de Stephensonstraat, waar grote schoorstenen zijn naam dragen. Het is een baken geworden voor Harderwijk. Met midden in het pand de ambachtelijke houtgestookte rokerij, dat werd de plek van Dries die daar in zijn typerende blauwe stofjas en (rode) dasje stond.

Net twee jaar geleden was er de grande opening met een groot feest. Dries ontving die avond uit handen van burgemeester Harm-Jan van Schaik een Koninklijke onderscheiding en werd daarmee Lid in de Orde van Oranje Nassau. Die avond kreeg ik van Dries en Peter de eer het in het nieuwe pand aanwezige Palingmuseum te openen. Dat vond en vind ik nog altijd een bijzondere eer.

Het Palingmuseum, dat was ook Dries. Dries was van verhalen vertellen en voor het behoud van cultuur. Zijn inzet voor de lokale cultuur was groot. Aaltjesdagen, waarbij de historische visserijcultuur van Harderwijk en het roken van paling bij elkaar komen, werd een begrip door zijn tomeloze inzet. Dries was de drijvende kracht achter de herbouw van zowel de historische botterhelling als de herbouw van de visafslag in Harderwijk. Dries zette zich in als bestuurslid van de plaatselijke Botterstichting, als veilingmeester bij de veiling van het eerste vaatje Hollandse Nieuwe in Harderwijk praatte hij op ludieke wijze de lokale ondernemers het geld uit de zak voor een goed doel. Ook was hij betrokken bij het Nationaal Kampioenschap Palingroken in Kortenhoef waar hij jarenlang als jurylid zijn vakkennis gebruikte om tot een oordeel te komen. De laatste keer in 2019 was het weer een genot om hem erbij te hebben.

Goede gesprekken kon je ook voeren met Dries. Als het over, paling, kwaliteit en vakkennis ging was hij in zijn element. Als de ngo’s zich weer eens onbetrouwbaar toonden, de IJsselmeeraal weer magerder bleek te zijn, er te veel ondermaatse aaltjes inzaten of er wat anders was, Dries belde. Daar moest je met een welbespraakte Dries wel even tijd voor nemen, maar ik koester goede herinneringen aan die gesprekken. Gastvrij was Dries ook, als ik samen met mijn vrouw Harderwijk bezocht en Dries zag ons, was er altijd tijd voor koffie, een goed glas, een goed gesprek en bovenal humor.

Ik weet zeker dat velen zullen onderschrijven dat een aimabele kerel, een vriend, een vakbroeder, een markante palingman van ons is heengegaan. Hij laat een lege plek achter, laten we met elkaar afspreken dat we die lege plek vullen met een berg aan herinneringen.

Vaarwel Dries, rust zacht.

Alex Koelewijn,

Voorzitter Nederlandse Vereniging van Palinghandelaren

Voorzitter Stichting DUPAN